Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι

Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες, είναι το πρωτομαγιάτικο στεφάνι.

Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς συνδέεται με την ανθρώπινη χαρά για την άνοιξη και τη βλάστηση. Απότοκο των δοξασιών αυτών είναι το μαγιάτικο στεφάνι που φτιάχνεται από διάφορα άνθη και καρπούς και κρεμιέται στην πόρτα των σπιτιών.

Το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει στη σημερινή εποχή τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί λόγω του τρόπου ζωής των σύγχρονων πόλεων.

Στα μέρη της Μικράς Ασίας, σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ – Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου.

Μαγιάτικο στεφάνι από την Αρχαιότητα...

Η ανθοφορία της φύσης ταυτίζεται με ένα έθιμο που «κατάγεται» από τα Ανθεστήρια και παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο ως σήμερα

Χρονολογικά τελευταίος μήνας της άνοιξης ο Μάιος, είναι όμως εκείνος ο μήνας που έχει ταυτιστεί με την καρποφορία και την ανθοφορία της φύσης. Ο καιρός γίνεται όλο και πιο καλοκαιρινός, με τη θερμοκρασία να ανεβαίνει και τις ανοιξιάτικες μυρωδιές από τα άνθη των δένδρων και των λουλουδιών να μεθούν την ατμόσφαιρα.

Γι' αυτό και το πλέον παραδοσιακό αλλά και τυπικό έθιμο της πρώτης ημέρας του μήνα είναι το μαγιάτικο στεφάνι. Την Πρωτομαγιά το βρίσκουμε σε κάθε ελληνικό σπίτι, κρεμασμένο στο μπαλκόνι ή στην εξώπορτα, σε όλη τη χώρα. Οι ρίζες του προέρχονται από την Αρχαιότητα, καθώς στην ιερή πομπή των Ανθεστηρίων οι Αθηναίοι βάδιζαν προς τον ναό του Παρθενώνα κρατώντας κάνιστρα με άνθη. Εκτός όμως από τη λατρευτική πομπή, κατά τη διάρκεια των Θαργηλίων - εορτή για τον Θαργηλιώνα, μήνα αντίστοιχο με τον Μάιο - σχημάτιζαν λατρευτική πομπή προς τιμήν του Ηλιου και των Ωρών, δηλαδή των εποχών που συντελούσαν στην ωρίμανση των καρπών. Παράλληλα γιόρταζαν και την επιστροφή της Περσεφόνης από τον Αδη, σημάδι ότι ανθίζει ξανά η φύση, μιας και η μητέρα της, η Δήμητρα - θεά της γονιμότητας και της γης - χαιρόταν, με αποτέλεσμα την καλοκαιρία και την αναγέννηση της φύσης.

Σε αυτή την πομπή οι πιστοί κρατούσαν ένα πράσινο κλαδί ελιάς και επάνω σε αυτό κρεμούσαν καρπούς όπως σύκα αλλά και μικρά φλασκιά με κρασί, λάδι και μέλι.